Wielu z nas doświadczyło tego dziwnego i niekoniecznie przyjemnego zjawiska, jakim jest paraliż senny - szacuje się, że nawet koło 40% populacji miało z nim do czynienia. Paraliż senny (czy też porażenie przysenne albo paraliż przysenny) objawia się uczuciem bezwładu ciała i jednoczesnym zachowaniu świadomości, najczęściej w trakcie zasypiania lub wręcz przeciwnie, tuż po przebudzeniu. Czym jest to zjawisko? Czy jest groźne? Skąd się bierze? Wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu!
Co to paraliż senny?
Paraliż senny nie tylko znany jest w kulturze od wieków, ale także jest to całkowicie naturalne zjawisko w organizmie, które występuje za każdym razem, gdy wchodzimy w fazy snu REM, czyli te, podczas których śnimy najintensywniej. I całe szczęście, że takie zjawisko ma miejsce, bo to ono sprawia, że nie wstajemy z łóżka we śnie, by reagować na pojawiające się w nim wydarzenia i obrazy. To właśnie paraliż senny chroni nas przed zrobieniem sobie lub komuś krzywdy i zatrzymuje nas w łóżku podczas naszego snu, w niemal tej samej pozycji. Możemy zatem oceniać go jako sytuację całkiem naturalną, ale najczęściej termin ten stosujemy, by określić nieprzyjemne zjawisko pojawiania się paraliżu w nieodpowiedniej chwili.
Co to paraliż senny? To zjawisko, gdy nasze mięśnie doznają fizjologicznego porażenia, z wyjątkiem gałek ocznych i mięśni odpowiadających za oddychanie, przy jednoczesnym zachowaniu świadomości.
Problem pojawia się wtedy, gdy paraliż przysenny będzie trwał w niewłaściwym momencie, np. gdy wybudzimy się gwałtownie z głębokiego snu, a nasze ciało nie nadąży za umysłem lub przeciwnie, gdy zapadamy w sen.
Możemy wtedy odczuć następujące doznania:
- niemożność poruszenia jakąkolwiek kończyną,
- niemożność powiedzenia czegoś lub wydania jakiegokolwiek dźwięku,
- przyspieszenie i spłycenie oddechu,
- silny ucisk na klatce piersiowej,
- poczucie lęku i niepokoju,
- dzwonienie w uszach,
- uczucie spadania,
- halucynacje wizualne lub dźwiękowe.
Osoby, które doznały tego zjawiska, wspominają je jako bardzo stresujące, często wybijające z rytmu nawet na cały dzień.
Jeśli paraliż przysenny pojawił się jednorazowo, zwykle po jakimś czasie zapominamy o tym zdarzeniu, ignorujemy je i przechodzimy nad nim do porządku dziennego. Paraliż senny sam w sobie nie jest groźny dla zdrowia. Jeśli jednak sytuacja się powtarza i sprawia, że z tego powodu stresujemy się lub nie wiemy jak się wysypiać, warto zastanowić się głębiej nad przyczynami tego problemu i sposobami jego rozwiązania.
Paraliż senny - przyczyny tego niepokojącego zjawiska
Jeśli chodzi o nieprzyjemny paraliż senny, przyczyny nie zawsze są takie same i możemy wskazać ich naprawdę wiele. U zdrowej osoby czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia pojedynczego epizodu paraliżu przysennego mogą być:
- brak dbania o dobrą jakość snu - nieregularne pory snu, ogólne przemęczenie organizmu, niedobór snu, sen w niekomfortowym miejscu;
- duża ilość stresu, napięcie emocjonalne, sytuacje lękowe;
- spożywanie alkoholu, niektórych leków, substancji psychoaktywnych;
- wprowadzenie umysłu w stan “zagubienia”, np. praca zmianowa, zmiana stref czasowych, nagła zmiana przyzwyczajeń.
Paraliż senny spowodowany może być także problemami zdrowotnymi, takimi jak:
- nadciśnienie tętnicze,
- bezdech senny,
- depresja i zaburzenia lękowe,
- problemy neurologiczne.
Wiele osób borykających się z tym zjawiskiem o dużej częstotliwości zastanawia się, czy można umrzeć przez paraliż senny. Pytanie to bierze się stąd, że niektóre osoby mające za sobą to przykre i trudne doświadczenie, porównywało je do śmierci. Lekarze są jednak zgodni w tej kwestii - paraliż przysenny nie grozi życiu i zdrowiu człowieka. Aby pozbyć się paraliżu sennego, wystarczy go przeczekać, oddychając spokojnie. Zakończenie tego zjawiska można przyspieszyć, próbując poruszać palcami stóp i rąk lub mięśniami twarzy - to one wybudzają się najszybciej.
Jak uniknąć paraliżu przysennego?
Jeśli chociaż raz doznałeś tego zjawiska i nie chcesz przeżyć go ponownie, zastanów się, co właśnie u Ciebie mogło wywołać ten stan. Możliwe, że zbyt dużo pracowałeś, miałeś wiele na głowie i Twój organizm nie radzi sobie ze stresem. Spróbuj zwolnić, wypocząć, unikać sytuacji stresowych, zadbać o zdrowy i regenerujący sen. Weź przyjemną kąpiel przed zaśnięciem, pamiętaj o przewietrzeniu sypialni, świeżej pościeli i wygodnym materacu do spania. Jeśli masz kłopoty z zasypianiem, zapoznaj się z tym, jakie są sposoby na bezsenność. Mogą pomóc Ci także łagodne zioła na sen. Naukowcy wykazują pozytywny wpływ terapii medytacyjno-relaksacyjnej na leczenie porażenia przysennego.
Jeśli paraliż przysenny pojawia się często, poproś lekarza rodzinnego o skierowanie do neurologa, a najlepiej bezpośrednio do poradni zaburzeń snu. Przeanalizuj ogólny stan swojego zdrowia fizycznego i psychicznego, własne samopoczucie, a wszelkie niepokojące sygnały skonsultuj koniecznie z lekarzem. Tylko z pomocą specjalisty znajdziesz prawdziwą przyczynę występowania tego zjawiska oraz sposób, jak je wyleczyć.
