W dzisiejszych czasach ból kręgosłupa to problem, z którym mierzą się na co dzień nie tylko osoby starsze, ale niepokojąco często nawet dzieci i młodzież. Szacuje się, że 84% osób na całym świecie doświadczy bólu kręgosłupa przynajmniej raz w życiu.
Dyskopatia - czyli proces zwyrodnieniowy kręgosłupa, polegający na patologicznych zmianach w obrębie jego dysków - nazywana jest mianem choroby cywilizacyjnej. Jest ona ściśle związana ze współczesnym trybem życia - zwykle siedzącym, z niewystarczającą ilością aktywności fizycznej. Brak wystarczającego ruchu, nieprawidłowa postawa i brak świadomości dotyczącej dbania o kondycję kręgosłupa powodują jego niefizjologiczne obciążenie, a w następstwie szybsze zużywanie się jego tkanek. Statystyki mówią, że około ⅓ dorosłych na świecie odczuwała ból stawów lub kręgosłupa w ciągu ostatnich 30 dni.
Ból kręgosłupa - zmiana zaczyna się w głowie
Nie bez powodu zatem tak często słyszymy stwierdzenie: “w dzisiejszych czasach wszyscy jesteśmy skazani na ból pleców, bo mamy taki tryb życia”. Czy powinniśmy się zatem z taką tezą zgodzić, skoro badania naukowe mówią o tak dużej skali problemu? Okazuje się, że przedstawianie zjawiska bólu kręgosłupa w taki sposób służy nam przede wszystkim zrzuceniu winy na “coś innego” - nie chcemy przyznać się do tego, że to my sami zwykle zawiniliśmy, stale powtarzając złe nawyki. Przerzucamy odpowiedzialność za kondycję naszego kręgosłupa na tryb życia, a oznacza to nic innego jak to, że sami ponosimy winę za to, że doskwiera nam ból. Doskonale rozumiemy to, że kiedy zmagamy się z problemami kręgosłupa, często na nie narzekamy, marudzimy, żalimy się - nic w tym złego, przecież jesteśmy tylko ludźmi. Jednakże ciągłe odwracanie swojej uwagi od problemu tym sposobem sprawi, że nigdy nie dotrzemy do jego źródła i nie znajdziemy rozwiązania, które często bywa znacznie łatwiejsze, niż byśmy się spodziewali. Apelujemy, by w pierwszym kroku zmienić sposób myślenia i podejścia do tematu bólów kręgosłupa. Dzięki temu w łatwy sposób możemy poprawić jego kondycję, swoje codzienne samopoczucie, a w konsekwencji nawet jakość życia.
Najczęstsze przyczyny bólu pleców - skąd bierze się ból kręgosłupa?
Ból kręgosłupa bardzo często, tuż po siedzącym trybie życia, postrzegany jest jako rezultat starzenia się i “zużywania” czy “wycierania się” stawów. Niezwykle wiele ludzi wierzy, że to właśnie wiek jest źródłem problemów z kręgosłupem, a w dodatku przekonanych jest, że wraz z upływem czasu ten ból będzie się nasilał - co nie jest prawdą (tu mają znaczenie powielane przez dłuższy okres złe nawyki, a nie metryczka). Najczęstszymi chorobami kręgosłupa są:
- Dyskopatia - popularnie nazywana wypadnięciem dysku, czyli płaskich, okrągłych poduszeczek oddzielających kręgi. W rzeczywistości nie wysuwają się one całe, tylko przemieszczają częściowo, zakłócając symetrię kręgosłupa i uciskając na nerwy. Czasem ból jest tak silny, że nie można się poruszać. Jak zapobiegać dyskopatii? Wzmocnić mięśnie grzbietowe, zniwelować wady postawy, a także zadbać o sylwetkę - przyczyną może być też znaczna nadwaga i otyłość.
- Osteoporoza - pojawia się, gdy nasze kości nie mają odpowiedniej ilości wapnia. To prawda, że proces ten jest naturalnym wynikiem starzenia się organizmu, ale tak naprawdę w większości przypadków spowodowany jest on naszymi złymi nawykami. Jak zapobiegać osteoporozie? Zadbać o dietę bogatą w wapń oraz zminimalizować spożywanie alkoholu i palenie papierosów (najlepiej całkowicie zrezygnować.
- Urazy mechaniczne - spowodowane nagłym, gwałtownym ruchem, nadmiernym eksploatowaniem kręgosłupa, dźwiganiem zbyt dużych ciężarów. Jak zapobiegać urazom mechanicznym kręgosłupa? Przede wszystkim dbać o prawidłową postawę i wzmocnienie mięśni grzbietowych, rozsądnie planować aktywność fizyczną, nie wykonywać zbyt długo danej czynności w tej samej pozycji.
Większość problemów kręgosłupa sprowadza się właśnie do złych nawyków i nieodpowiedniego stylu życia - pośpiech, brak czasu na zadbanie o odpowiednia postawę i zdrowie, stres - wszystko to może sprawiać, że podpora całego naszego ciała po prostu nie wytrzyma obciążenia. Oczywiście, są takie przypadki, gdzie choroba kręgosłupa pojawia się z innego powodu, czasem niezależnego od naszego sposobu funkcjonowania, ale jednak bardzo często ból kręgosłupa może być wyleczony bez uciekania się do drastycznych metod. Jedno jest pewne - bólu nie należy lekceważyć. Nie pozbędziemy się go, jeśli nie podejmiemy odpowiednich kroków.
Jak diagnozować ból kręgosłupa? Dokąd się udać i gdzie szukać pomocy?
Przewlekłego bólu kręgosłupa nie możemy bagatelizować - zrzucanie odpowiedzialności na pracę czy styl życia nie pomoże nam pozbyć się problemu. Tym bardziej, że bóle pleców czasem są sygnałem chorobów innych narządów (choroby nerek, moczowodów, trzustki, pęcherzyka dróg żółciowych, żołądka, jelit, narządów kobiecych) - czasem ból związany z tymi problemami może promieniować do kręgosłupa. Dlatego też niezwykle ważne jest, by sprawdzić skąd mogą brać się nasze dolegliwości i poszukać pomocy u specjalistów. Lekarze, którzy mogą pomóc nam znaleźć odpowiedzi na nurtujące nas pytania, to w pierwszej kolejności lekarz pierwszego kontaktu, a następnie reumatolog, fizjoterapeuta, radiolog, neurolog, chiropraktyk oraz chirurg specjalizujący się w problemach kręgosłupa. Po odpowiednio szczegółowym wywiadzie i wstępnym badaniu lekarz może zlecić także szereg dodatkowych badań, np. prześwietlenie i/lub badanie krwi. Przed wizytą u lekarza zastanów się, od kiedy towarzyszy Ci ból, kiedy/czy się nasila, w jakich sytuacjach jest najczęściej odczuwany, jakie czynniki pomagają Ci go zminimalizować, czy schemat bólu zawsze jest ten sam, czy ból się przemieszcza lub promieniuje itp. Te pytania pomogą Wam wspólnie znaleźć rozwiązanie i wskazać ścieżki kolejnych badań diagnostycznych.
Pamiętaj jednak, że badania radiologiczne rzadko są potrzebne, a czasem mogą być szkodliwe, mimo powszechnego wierzenia, że badanie to od razu wskaże przyczynę problemu. Badania naukowe pokazują, że tylko w przypadku podejrzenia poważnej choroby (nowotworu, złamania, infekcji kręgosłupa) badanie radiologiczne jest przydatne. Na szczęście takie przypadki to tylko około 1% wszystkich zgłaszanych bólów kręgosłupa. Okazuje się bowiem, że największym problemem tych badań jest to, że zwykle wykazują one jakieś zmiany. Badania naukowe wykazały, że pacjenci, którzy nie odczuwają żadnych dolegliwości bólowych mają degenerację dysku międzykręgowego (37% dwudziestolatków, 96% osiemdziesięciolatków), wypuklinę dysku (30% dwudziestolatków, 84% osiemdziesięciolatków), protruzję dysku międzykręgowego (29% dwudziestolatków, 43% osiemdziesięciolatków) i zmiany degeneracyjne stawów międzywyrostkowych lub artrozę (4% dwudziestolatków, 83% osiemdziesięciolatków).
Jak radzić sobie z bólem kręgosłupa? Sposoby na wyleczenie bólu
Wiemy już, jakie są najczęstsze przyczyny występowania dolegliwości bólowych kręgosłupa i że najczęściej wystarczy zmiana złych nawyków, aby zminimalizować, bądź całkowicie wyleczyć ból. Lekarz z pewnością doradzi Ci odpowiednie działania dostosowane indywidualnie do Twoich problemów, ale warto znać kilka podstawowych zasad, które sprawdzają się w większości przypadków jako podstawowe sposoby na pożegnanie się z bólem:
- Zadbaj o wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za grzbiet i postawę - znajdź chociaż chwilę w ciągu dnia na kilka ćwiczeń, które pomogą Ci wzmocnić podporę całego Twojego ciała. Wiele z tych prostych ćwiczeń możesz wykonać nawet w przerwie w pracy, przy biurku. Twoje ciało szybko podziękuje Ci nawet za 5 minut systematycznej aktywności.
- Zwróć uwagę na Twoje miejsce pracy - zadbaj o to, aby fotel, na którym spędzasz większość czasu w ciągu dnia był wygodny, dostosowany do Twojego wzrostu oraz wagi. Pamiętaj, że nie wystarczy komfortowe siedzenie - musisz również pilnować odpowiedniej postawy siedzącej. Być może raz na jakiś czas warto spróbować siedzenia na miękkiej, dmuchanej piłce, która pobudzi mięśnie grzbietu do pracy?
- Nie skupiaj się nadmiernie na ochronie kręgosłupa - wielu ludzi wierzy, że jest on bardzo kruchy i wrażliwy, co powoduje zachowania i sięganie po metody leczenia oparte na strachu, unieruchomieniu i unikaniu aktywności fizycznej - jest to błędnym kołem.
- Nie lecz kręgosłupa leżeniem - mimo, że początkowo odpoczynek może przynosić ulgę, na dłuższą metę jest to działanie, które tylko nam zaszkodzi. Stopniowe włączanie w codzienność odpowiednio dobraną aktywność fizyczną pomoże w regeneracji i leczeniu kręgosłupa.
- Nie sięgaj pochopnie po mocne leki i cudowne sposoby uzdrowienia - badania naukowe wykazały, że silne leki przeciwbólowe (na przykład zawierające opioidy) nie przynoszą większej ulgi w bólu niż zwykłe leki, a mają potencjalnie znacznie groźniejsze skutki uboczne. Skonsultuj przyjmowane leki przeciwbólowe oraz ich dawkę z lekarzem. Pamiętaj, że należy z ogromną ostrożnością podchodzić również do osób proponujących cudowne sposoby uzdrowienia i wspaniałe produkty lecznicze. Wiele z tych terapii, leków czy urządzeń nie zostało jeszcze odpowiednio przetestowanych, a wyniki tych już sprawdzonych nie są zadowalające.
Na koniec to, co uważamy za absolutną podstawę - zwróć uwagę na to, na czym śpisz. Spędzamy średnio ⅓ swojego życia, regenerując siły w czasie snu - dlatego też tak ogromne znaczenie ma to, aby w tym czasie nasz kręgosłup również miał szansę na wypoczynek. Wybierając nieodpowiedni dla siebie materac, możemy stopniowo szkodzić naszym plecom. Osoby mające problemy z kręgosłupem borykają się z nasileniem bólu w nocy, w czasie snu lub po przebudzeniu. Jeśli nie zapewnimy naszemu ciału odpowiedniego wsparcia podczas snu, na pewno odczujemy tego przykre skutki - a przecież nasze samopoczucie podczas dnia w ogromnej mierze zależy od tego, jak spędzamy noce. Dlatego właśnie wszyscy powinniśmy przywiązywać uwagę do tego, czy to, na czym śpimy, w maksymalny sposób odciąża nasz kręgosłup, redukując nacisk i powodując odciążenie mięśni.
OBALAMY MIT! ,,Osoby z problemami kręgosłupa powinny spać na jak najbardziej twardej powierzchni" - gdyby tak było, lekarze zalecaliby spanie na podłodze. Najlepszym rozwiązaniem dla osób borykających się z bólem pleców jest spersonalizowany materac, który dopasuje się do ich ciała i pozycji, jaką przyjmują podczas snu. Materac PlantPur Composite jest certyfikowanym materacem rehabilitacyjnym. Po latach testów oraz eksperymentów materac PlantPur wpływa na polepszenie komfortu spania oraz zniwelowanie bólu. Nasz materac rehabilitacyjny jest przeznaczony do zapobiegania, monitorowania oraz łagodzenia przebiegu chorób kręgosłupa. Po udostępnieniu naszych materacy klinikom okazało się, że pomogły pacjentom z wieloma różnymi schorzeniami.
Podsumowując - nie dajmy sobie wmówić, że ból kręgosłupa, to coś normalnego, co przychodzi z wiekiem i ma prawo się nasilać. Nie zgadzajmy się na to, by codziennie doświadczać dolegliwości bólowych, które rzekomo są koniecznym objawem siedzącego trybu życia. Zmieńmy podejście do bólu kręgosłupa - przeanalizujmy samodzielnie, jakie drobne zmiany powinniśmy wprowadzić i o jakie nawyki zadbać, aby czuć się lepiej każdego dnia. Opracujmy realny plan, przygotujmy listę prostych zadań do wykonania, zastanówmy się nad skorzystaniem z pomocy i doświadczenia specjalisty. Kręgosłup bardzo szybko nam za to podziękuje!
